Îòêðèõà 3 ñêàëíè òðàêèéñêè ñâåòèëèùà êðàé Ìàäàí |
|
|
Òðè óíèêàëíè ñêàëíè òðàêèéñêè ñâåòèëèùà ñà îòêðèòè ïðè àðõåîëîãè÷åñêè ðàçêîïêè â ðàéîíà íà ãðàä Ìàäàí, ñúîáùè çà ðàäèî "Ôîêóñ" –Ñìîëÿí ðúêîâîäèòåëÿò íà åêèïà, àðõåîëîãúò Íèêîëà Äàìÿíîâ. Ñâåòèëèùàòà ñå íàìèðàò â ìàõàëèòå "Øàðåíêà" è „Âúðáà” è ñà íàðå÷åíè „Áàáàòà”, „Ãúáàòà” è ”Ðèìïàïàñ”. Òîâà ñà ñêàëíè êðèïòè, êîèòî íàïîäîáÿâàò ÷îâåøêè ôèãóðè è ãúáà, îòêúäåòî èäâàò èìåíàòà èì.
„Ðèìïàïà” å íàé-ãîëÿìî îò âñè÷êè è ïðåäñòàâëÿâà ãîëÿìà ñêàëà. Íà âúðõà è íà òðèòå ñâåòèëèùà ñïåöèàëèñòèòå ñà îòêðèëè äåñåòêè ñêàëíè ÿìè, ñâúðçàíè ïî ìåæäó ñè ñ óëåé è êàíàë÷åòà. Ñïîðåä Äàìÿíîâ òå äàòèðàò îò ïðåäè 2500 ã. ïð. Õð. Îòêðèòà å è ìíîãî ðàçòðîøåíà ñêàëíà êåðàìèêà.
Ñâåòèëèùàòà ñà â áëèçîñò äî òðè ïåùåðè, êîèòî ñúùî ñà óíèêàëíè çà àðõåîëîçèòå. Òå ñà óñòàíîâèëè, ÷å â òðèòå ïåùåðè å èçâúðøâàí ðóäîäîáèâ.
Íàé-èíòåðåñíà å ïåùåðàòà „Øàðåíêà”, êðúñòåíà íà ìàõàëàòà â ñúñåäñòâî. Ïî ðàçìåðè òÿ å îêîëî 300-400êâ.ì., êàòî èìà è âñå îùå íåïðîó÷åíè ðàçêëîíåíèÿ, îáÿñíè Äàìÿíîâ. Óñòàíîâåíî, å ÷å ïåùåðàòà å èçïîëçâàía êàòî äîì îò òðàêèòå ïðåç êúñíî-æåëÿçíàòà è ïðåç ðèìñêàòà åïîõà - îò 6 âåê ïð. Õð. äî 6 â. ñëåä Õð. Óíèêàëíîòî çà ïåùåðàòà, å ÷å îñâåí êàòî äîì, îáèòàâàùèòå ÿ, ñà èçâúðøâàëè è ðóäîäîáèâ. Ñïîðåä Äàìÿíîâ, òîâà å ïúðâèÿò äîêàçàí ñëó÷àé, â êîéòî îñâåí êàòî ìåñòîîáèòàíèå, ïåùåðà ñå èçïîëçâà è çà ðóäíèê. Îñâåí êàòî äîì è ðóäíèê, â ïåùåðàòà ñå å èçâúðøâàëî è ñàìîòî ïðåòîïÿâàíå íà ðóäàòà, ïðåäèìíî îëîâíî-öèíêîâà. Ðàçêðèòà å è åäíà ïóêíàòèíà, êîÿòî å ñëóæèëà çà åñòåñòâåíà âåíòèëàöèÿ, êîåòî å ïîçâîëÿâàëî ïðåòîïÿâàíåòî.
„Çà ñúæàëåíèå äðåâíèòå ëåÿðíè ñà óíèùîæåíè îò èìàíÿðè. Ïðåç òàçè ãîäèíà ïðåäñòîè ïðîó÷âàíå è íà îñòàíàëèòå äâå ïåùåðè „Òðèúãúëíàòà ïåùåðà” è „Ìàëêàòà äóïêà” ïî ïðîåêò „ÔÀÐ -ÒÃÑ” .
Ïåùåðàòà „Øàðåíêà” å ïðåâúðíàòà â òóðèñòè÷åñêà àòðàêöèÿ, åêñïîíèðàíà ñ ìóçåéíè ñáèðêà è õóäîæåñòâåíî îñâåòëåíèå, à äî ñâåòèëèùàòà ñà èçãðàäåíè òóðèñòè÷åñêè ìàðøðóòè. |